به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق فاضل در نشست معرفی و نقد کتاب «آموزش مقاله علمی ترویجی (از مسئله‌سازی تا نگارش مقاله)» در مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران قم برگزار شد، عنوان کرد: طلاب مبتدی برای فرا گرفتن مهارت مقاله نویسی نیاز دارند که الفبای آن را از ابتدا و به زبان ساده بیاموزند و گام به گام با حرکت کند به همین خاطر کتاب «پژوهش تمرینی» نگارش شد.
وی افزود: در مقدمه کتاب نگارش تمرینی بیان شد که این کتاب صرف آشنایی و مرحله ابتدایی آموزش مقاله است و طلابی که می خواهند وارد عرصه پژوهش شوند و پژوهشگر رو ادامه بدهند نمی توانند روی این کتاب متوقف شوند و باید مراحل بالاتر را آموزش ببینند بر همین اساس گام دوم این کتاب تعریف شد.
این نویسنده با بیان اینکه سطوح مقاله نویسی به مقاله تمرینی، مقاله تخصصی، مقاله علمی_ترویجی و مقاله پژوهشی تقسیم می‌شود، گفت: با توجه به اینکه بازخورد و نتیجه خوبی که از کتاب تمرینی دریافت شد اگر به سراغ مقاله تخصصی می‌رفتم، اتفاق خاصی رخ نمی داد به همین خاطر به سراغ مقالات علمی_ترویجی رفتم.
وی اضافه کرد: این کتاب در دو بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «پژوهش تمرینی» است که کتاب پژوهش تمرینی آورده شده است؛ زیرا در بخش مقالات علمی_ترویجی ارجاعات زیادی به مقاله تمرینی وجود داشت نیاز بود که این بخش نیز در دسترس مخاطبین باشد .
فاضل ادامه داد: بخش دوم این کتاب با عنوان «مقاله علمی – ترویجی» مشتمل بر چهار فصل انتخاب موضوع، طراحی تحقیق، اجرای پژوهش و ساختار مقاله است.
نویسنده این کتاب بیان کرد: در این کتاب به چالش‌هایی که طلاب با آن مواجه هستند و در دیگر کتب کمتر به آن اشاره شده، آورده است.
خانم امیری نیز در نقد و بررسی این کتاب عنوان کرد: روان بودن متن از جمله ویژگی‌های ای کتاب است که سبب شده سنگینی کار پژوهش از نظر پژوهشگرانی که مبتدی هستند کم شود اما گاهی این روان بودن به سمت عامیانه بودن رفته است. ویژگی دوم این است که افعال به صورت مخاطب به کار برده شدند که سبب می‌شود رابطه نزدیکی با مخاطب ایجاد شود همچنین از مهارت و تبحری که در سال‌های فعالیت در این زمینه به دست آوردند به خوبی استفاده کردند و به مخاطب منتقل کردند.
وی اضافه کرد: اغلب طلاب بیان می‌کنند که تحقیق خود را نوشتیم در حالی که این واژه درست نیست؛ زیرا تحقیق یک فرآیند است و نتیجه حاصل از تحقیق مقاله، پایان نامه یا کتاب است به همین خاطر «پژوهش تمرین» نامفهوم است و اگر منظور فرآیند یک تمرین برای نگارش است استفاده از عبارت تمرین پژوهش درست تر است.
استاد حوزه علمیه خواهران قم اظهار کرد: در برخی از موارد به خاطر طولانی شدن جملات فعل و فاعل مناسب هم نیستند همچنین از علائم نگارشی نیز به درستی استفاده نشده است که نیاز به ویراستاری دارد.
وی ادامه داد: ارجاعات در کتاب کم است که شاید به خاطر این است که نویسنده از تجربیات خود استفاده کرده است اما در برخی موارد بیان شده «از نظر من...» در حالی که مثالی آورده شده است که به بورت عام استفاده می‌شود و صرف نظر نویسنده نیست.
این منتقد گفت: در برخی از موارد از واژه پژوهش و در برخی موارد از واژه تحقیق استفاده شده است، اما نسبت به تفاوت این دو واژه توضیحی داده نشده است و بهتر بود از یک واژه استفاده می‌شد. وقتی عنوان کلی بیان می‌شود و در ذیل آن زیرمجموعه های آورده می‌شود عنوان کلی مقسم و زیرمجموعه ها اقسام می‌شوند که اقسام باید نسبت به هم قسیم باشند که در برخی موارد این امر رعایت نشده است.
حجت الاسلام والمسلمین محقق فر با بیان اینکه رویکرد پژوهش مدرسه‌ای مغفول مانده است و توجه به آن ضروری است، عنوان کرد: توجه به جلد و طراحی آن، انتخاب درست فونت و سایز نوشته‌ها از جمله ویژگی‌های این کتاب است که در کتب حوزوی کمتر به آن توجه می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بیان تجربه های کاربردی از دیگر محاسن این کتاب است، افزود: برخی از نویسندگان در مواردی که اصطلاحات دشوار می‌شود به طور کلی مطالبی را بیان می‌کنند اما نویسنده این کتاب متعهدانه ایستاده است و پاسخ دادند.
استاد حوزه علمیه در بیان نقد این کتاب گفت: باید رویکرد آموزشی با علمی بودن کتاب مشخص شود و اگر آموزشی است باید خود آموز بودن یا تدریس محور بودن آن مشخص گردد زیرا هر کدام اقتضائات خود را دارد برای مثال در کتاب آموزشی تدریس محور بودجه بندی تدریس باید مشخص شود در حالی که در خودآموز نیاز به این بودجه بندی ندارد و یا در کتاب علمی بخش تمرین معنا ندارد.
محقق فر ادامه داد: یکی از موارد مهم در هر فصل پیش سازماندهی است تا مخاطب در یک جمع بندی بداند تا کنون چه کاری انجام دادیم و در این فصل چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم که در این کتاب به نکته توجه کمتری شده است.
وی در رابطه با الصاق کتاب «مقاله تمرینی» به این کتاب اظهار کرد: اگر نیاز است که مخاطب منبع دیگری را مطالعه کنید باید به آن ارجاع داده شود و یا آن منبع در کتاب گنجانده شود. در این شیوه که کتاب مقاله تمرینی در ابتدا آورده شده است سبب شده گاهی استقلال از متن گرفته شود.
این منتقد بیان کرد: مهارت پرونده که شامل جمع آوری اطلاعات، مجموعه سازی اطلاعات و تحلیل کردن است، یک مهارت مهم است که در این کتاب به آن اشاره نشده است. همچنین استفاده از نرم افزارهای ابزاری نیز به آن اشاره نشده است. متن دارای انسجام است اما گاهی تغییر زاویه دید و تغییر لحن دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین فاضل در پاسخ به نقدهای مطرح شده، عنوان کرد: ترکیب درست تمرین مقاله بوده است اما به خاطر جلوه بصری کتاب به مقابله تمرینی تبدیل شده است. همچنین همسان سازی واژه‌های تحقیق و پژوهش و بیان ضرورت بعد از پیشینه نکته مهمی بود ذکر کردند.
وی در رابطه با آموزشی با علمی بودن کتاب بیان کرد: این کتاب بیشتر بیان تجربه بوده است به همین خاطر شاخص هایی که عنوان شد در آن وجود ندارد. نبود بخش پرونده سازی نیز از نکات حائز اهمیتی بود که اساتید ذکر کردند.
انتهای پیام
